اندیشہ اسلامی

استاد : آقای سربرجی طالب علم :اکبرعلی کد : 12511265

*بحث علم کلام* 
*تعریف* علم کلام: علم کلام علی است کہ بہ عقاید و مسائل اعتقادی دین اسلام می پردازد۔
*موضوع علم کلام:* موضوع علم کلام معارف اعتقادی است 

*اہمیت علم کلام* : اولا ، انسان مجموعہ ایک از اعتقادات وعملکرڈ ھا است عملکردھا غالبا اندازہ ھا وباورھا سرچشمہ میگیرند۔

ثانیا ، ھر انسامی خواھان سعادت و نیک بختی خویش است ومکاتب گناگون بشری ادعامیکنند کہ می توان د کہ انسان را بہ سعادت برساند اما روشن است کہ ھیچ مکتبہ مانند اسلام نمی تواند ضامن سعادت حقیقی انسان باشد۔

*منابع علم کلام* : 

منابع علم کلام دو جور است عقل : عقل با ھمہ محدودیت ھای کہ دارد حجت خداوندمتعال بڑ انسان ج است وبدون عقل بسیاری مطالب برای ما روشن نمی گردڈ۔ 2۔ قرآن : ادیان الھی و بہ طور اسلام برای ھدایت انسان آمدہ است دینی نیز بر ایں مطالب می نشاند

*فواید علم کلام* 

1 بصیرت در دین 2۔ تقویت ایمان 4۔ پاسخ گویی بہ سوالات 5۔ زدودن شبھات و اشکالات مستشکلین

*بحث اثبات الھی* 
*دلائل بر وجود الھی* 
*1۔ برھان نظم* 

اولین دلیلی کہ بر وجود خداوند دلالت می کند برھان نظم اس این برھان اثبات می کند کہ نظم وتدبیر در عالم نشانگر یک خالق ومدبر توانااست اگر یک مدبر حی عالم نبود چیجوری این ھمہ عالم (ان ہم اینقدر نظام ھستی کہ ما نمی تونیم بفھمیم )ادارہ می شود این ثابت می ک۔د کہ در عالم یک صانعی دانا وحکیم مجود است کہ آن ای۔ ھمہ عالم را آفریدہ و ادارہ می کند۔

*2۔ برھان فطرت* 

فطرت اللہ التی فطر الناس علیھا لاتبدیل لخلق اللہ۔ فطرت یک برھان قوی و محکمی ہست بر اثبات حق این در درون ھمہ انسانھا است چون روایت است

کل موجود یولد علی الفطرہ

این فطرت ھدایت می کند کہ در جھان یک ہستی عالم دانا و قدرت مندی ھست کہ ما را از ھر بلاھا ومصیبتھا نگہ می دارد و مارا نجات می دھد بہ این سبب وقتی وارد کشتی میشیم و کشتی دارد غرق میشہ نگاہ ما بہ سمت کسی میرود کہ فقط ان ھستی مارا می تواند نجات داد ھمین رھنمایی از طرف فطرت ما است۔

*بحث توحید* 
*تعریف و مفہوم توحید* :

توحیدبہ معنای واحدویگانہ دانستن خدااست در روایات توحید را "شبیہ نداشتن" معنا کردہ اند۔

*اہمیت وجایگاہ توحید درکتاب وسنت* 

در *قرآن کریم* در سورہ مبارکہ بقرہ آیہ 163 خداوند می فرماید :" الھکم الہ واحد لاالہ الاھوالرحمن الرحیم ومعبودشمامعبودیگانہ ای است کہ رحمان ورحیم است وجود دارد۔

*روایت*

امام صادق (ع)می فرماید ان اساس الدین التوحید والعدل اساس وشیرازہ دین توحید و عدل است۔

*مراتب توحید*

1۔ *توحید ذاتی* توحید ذاتی این است کہ در زات خداوندمتعال یگانہ است مثل در سورہ توحید خداوند رحمان می فرماید : قل ھو اللہ احد 2۔ *توحید صفاتی* توحید صفاتی یعنی در صفات ہم خداوندیگانہ است لیس کمثلہ شیء وھوالسمیع البصیر 3۔ *توحید افعالی* در تمامی افعال ما بوسیلہ اوست افعال خداوند ذاتی است یعنی بدون ھیچ امداد غیر بہ وجود آمدہ است ومالھم من ظھیر۔ قل اللہ خالق کل شیئ 4۔ *توحید عبادی* برای عبادت ھیچ کس لائق عبادت نیست جز خدای متعال ان العبداللہ واجتنبواالطاغوت

نشانہ ھای توحید خداوند متعال 1۔ یکی از دلایل بر توحید خداوند کریم "تعدد خدایان ، با صفات خدا وند ناسازگار شدن" است. 2۔ دومین دلیل ھماھنگ بودم ھستی است۔ خداوند می فرماید لوکان فیھما آلھۃ الااللہ لفسدتا

3۔ سومین دلیل "خبردادن ھمہ انبیا از یکتایی خداوند"است. دربارہ این دلیل امام مجتبی می فرمایند : اعلم یابنی آدم لوکان ربک شریک لاتتک رسلہ بدانید ایک فرزندان آدم اگر پروردگار شما شریکی داشت فرستگانش پیش شما می آمد۔ 4۔ دلیل چھارم بر یگانگی پروردگار "گواھی فطرت" است۔ امام صادق (ع)دربارہ ی این آیہ کریمہ "فطرت اللہ التی فطر الناس علیھا" می فرمایند :"فطرھم علی التوحید"۔

علم خداوند یکی از صفات ذاتی خداوند کریم علم و عالم بودم خداوندمتعال است۔

اثبات علم الھی آفرینش جھان و ھمبستگی دقیق اجزاء عالم نشانہ ایک بر علم خداوندمتعال است۔ الایعلم من خلق وھواللطیف الخبیر

ویژگی ھای علم خدا 1۔ نامحدود بودن علم الھی برخلاف علم بشر،علم خداوندمتعال نامحدود است وشامل تمام معلومات است۔خدا وند در سورہ مبارکہ حدید می فرماید: قل اتعلمون اللہ بدینکم واللہ اعلم مافی السماوات ومافی الارض وھوبکل شیئ علیم 2۔ تغییر ناپزیری علم الھی علم خداونددرمورد جھان قبل از آنکہ جھان خلق می کرد داشت ھیچ تغییری ممکن نیست۔ درس دھم

*قدرت خداوندمتعال*

قادر بودن یعنی ھمہ کارھامی توند انجام بدھد چیزی از دست قدرت خداوندمتعال خالی نیست در قرآن وروایات تعذبیر مختلف چون قادر،قدیر،ذوالقوہ،عزیز،غالب،قوی،قیوم،مولی،محیط،مقتدر و۔۔۔۔۔بہ قدرت خداوندمتعال اشارہ شدہ است۔

*اثبات قدرت الھی*

جہان پی یدہ و پہناور و نظام یک پارچہ و پیوستہ آفرینش،خودنشانہ و آیہ محکمی بر قدرت الھی است۔ بیش از صد آیہ از قرآن بہ قدرت الھی اشارہ شدہ مانند, آیہ 29 سورہ مبارکہ شوری :واللہ الذی خلق سبع سماوات ومن فی الارض مثلھن یتنزل الامر بینھن لتعلموا ان اللہ علی کل شیئ قدیر ۔۔۔۔۔۔

*ویژگی ھای قدرت خداوند*

1۔ نامحدود بودن خداوندمتعال:ز ان اللہ علی کل شیء قدیر۔ سورہ مبارکہ بقرہ آیت 20 2 *۔ قدرت خداوندعالم بدون ابزار* یکی از ویژگی ھای قدرت بشر این است کہ آنھا از وسائل مختلف کمک میگیرند تاہم کاری انجام دھند اماقدرت خداوندمتعال بدون از وسائل است فقط می گوید "کن" و ان کار می شود ۔ امام رئوف عطوف ما امام رضا علیہ السلام می فرمایند : و علمناان خالق ھذا الخلق لطیف بخلق ماسمی آہ بلاعلاج ولااداۃ ولاآلۃ ۔ درس یازدھم

*بحث صفات سلبیہ خداوندی**

صفات خداوند عالم دو جور ھستند یکی صفات کمال وثبوتیہ کہ بودن آنھا کمال پروردگار عالم میشود مانند حی عالم قادر قدیم مدرک مرید متکلم صادق ودومین صفات صفات سلبیہ ھستند صفات سلبیہ درحقیقت ھمان عبوبی ھستند کہ نبودند آنھا کمال است کہ ما وقتی جل جلالہ ربی می گوییم درحقیقت اقرار این صفات ھستیم مانند

*جسمانیت* خداوند رحمان از جسمانیت پاک ہست
*مکانیت* خداوندمتعال بہ ھیچ مکانی احتیاج ندارد
*رؤیت از چشم* نمی تونیم خدا رو از چشم مادی ببینیم 
*ترکیب* خدای متعال ازترکیب پاک ھست.