ناصر علی سرہندی

شیخ ناصر علی سرہندی کا لقب «صائبِ ثانی» اور تخلص "علی" تھا۔ وہ گیارھویں صدی ہجری میں ہندوستان کے مشہور فارسی شاعر تھے۔ ناصر سرہندی سبک ہندی کے نمائندہ شعرا میں سے ایک ہیں۔ ان کی ولادت 1048ھ میں سرہند میں ہوئی۔ ناصر سرہندی کے اشعار نازک خیالات، دقیق مضامین، ساده زبان اور محاورات کے استعمال کا عمدہ نمونہ ہیں۔ انھوں نے قصیده، غزل و مثنوی اور رباعی میں طبع آزمائی کی ہے۔ قصائد میں حکام وقت کی مدح سرائی کی، جبکہ ان کی غزلیات احوال محبت کی ترجمانی کرتی ہیں۔

نمونہ اشعار

غبار خاطر داناست اظهار هنر کردن

صفا برخیزد از آیینه چون جوهر شود پیدا

به پیری سعی کن گر در جوانی رفت کار از دست

زر گم گشته در آتش، ز خاکستر شود پیدا

یار در خلوت دل انجمنی ساخته بود

بیخودی آمد و یکبار خبر کرد مرا

بزور عشق نتوان شد حریف عشق بی پروا

عنان در قبضه ی دریا بود کشتی سواران را

ما مصور زاده ی عشقیم، شاعر نیستیم

یکقلم تصویر معشوق است در دیوان ما

گوهری چون خود شناسی نیست در بحر وجود

ما به گرد خویش می گردیم چون گردابها

ز اختلاف این و آن سر رشته را گم کرده

شد پریشان خواب من از کثرت تعبیرها

نیست غیر از یک صنم در پرده ی دیر و حرم

کی شود آتش دورنگ از اختلاف سنگها؟

تو چون ساقی شوی درد تنک ظرفی نمی ماند

به قدر بحر باشد وسعت آغوش ساحلها

اهل دنیا را ز غفلت زنده دل پنداشم

خفته، آری، مردگان را زنده می بیند بخواب

از تواضع می توان کردن مسخر عالمی

خاتم دست سلیمانی همین پشت دوناست

لفظ گر دارد تفاوت، صورت و معنی یکیست

اختلاف کفر و دین آئینه دار وحدت است

در سجده گه عشق خمیدن ز ادب نیست

چون شمع گذشتن ز سر خویش سجود است

اهل همت را نباشد تکیه بر بازوی کس

خیمه ی افلاک بی چون و طناب استاده است

غبار خاطر عشاق مدعا طلبی است

به خلوتی که منم، یاد دوست بی ادبی است

لبل بجای خویش و گل از خویش رفته است

معشوق عاشق است، حکایت شنیدنی است

عشق از پرده برون آمد و آوازم داد

برد از هر دو جهان دور و به پروازم داد

ز لذتها بریدن لذتی دارد، نمی دانی

وگرنه سایه ی این تاک هم انگورها دارد

عزت ارباب معنی نیست از نام پدر

بی نیاز از بحر گردد قطره چون گوهر شود

حباب می شکند کاسه بر سر دریا

طمع ز مردم با آبرو نمی آید

ذرات جهان آئینه ی جلوه ی یارند

یک صید به صد دام شکار است، ببینید

حوالہ جات

مقالہ ناصر علی سرہندی
http://psis.blogfa.com/cat-32.aspx